https://embed.notionlytics.com/wt/ZXlKd1lXZGxTV1FpT2lJeE9UVXlObU16TkRjME5EYzBOMlJoT1Roa1pXRXhaamxrTm1JeVlUQmxNeUlzSW5kdmNtdHpjR0ZqWlZSeVlXTnJaWEpKWkNJNkltNTNPWGR4TkhFNVRUSlhPWEJQUVZCNVl6UjZJbjA9
Wellness, daha önce var olan, özellikle Kovid-19 pandemisi ile birlikte ön plana çıkan bir kavramdır. Kelime anlamı “iyilik, esenlik” anlamına gelen Wellness; aslında fiziksel ve mental sağlığın iyi olmasını ve bu durumun yaşam boyu sürdürülmesini ifade etmektedir.
Global Sağlık Örgütü (World Health Organization, WHO), Wellness kavramını sağlık açısından ele alarak “yalnızca hastalık veya sakatlığın olmaması değil; fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik hali” olarak tanımlamaktadır.[1]
Global Wellness Institute ise Wellness kavramını “bütünsel sağlığa götüren aktiviteler, seçimler ve yaşam tarzlarının bütünü” olarak tanımlamaktadır. Burada sadece fiziksel sağlıktan bahsedilmemektedir, aynı zamanda bütünsel olarak uyum içerisinde olması gereken farklı boyutlar da mevcuttur.[2]
Bahsedilen bu boyutlar çeşitli kaynaklarda farklı ele alınsa genel olarak 8 adettir. Bunlar şu şekildedir;[3]
Sosyal Boyut: Sosyal bağlantılar, ilişkiler ve kişisel ifade ile ilgili aktivitelerin tüm yönlerini kapsamaktadır.
Çevresel Boyut: Çevre ile ilgili tüm sağlık alanlarını ve dolayısıyla çevrenin insan sağlığını nasıl etkileyebileceğini kapsamaktadır. Bu boyut ayrıca çevre dostu düşünceleri, elektronik ve tıbbın geri dönüşümüne ve uygun şekilde atılmasına aktif katılımı, enerji, yakıt ve su tasarrufu ve sürdürülebilir ürünlerin kullanımını içermektedir.
Spiritüel/ Ruhsal Boyut: Yaşamda amaç ve anlam arayışıyla ilgili esenliğin tüm yönlerini kapsamaktadır. Bu durum daha yüksek bir güce olan inancı içerebilmektedir, fakat bir dinle uyumlu olması gerekmemektedir.
Finansal Boyut: Finansal planlama ve harcamaları yönetme, bu alanla ilgili bilgi ve beceriler de dahil olmak üzere finansla ilgili tüm yönleri içermektedir.
Fiziksel Boyut: Beslenme, egzersiz, kilo yönetimi, ergonomi, tütün kullanımı, hastalık, hastalıkların önlenmesi ve daha fazlası dahil olmak üzere vücudun fiziksel yönleriyle ilgili tüm sağlık alanlarını kapsamaktadır.
Duygusal Boyut: Kişisel duyguları tanımlamaya yönelik bilgi ve becerileri ve bu duygular ile başa çıkma becerisini kapsamaktadır. Bu boyut kişilerin duygularının farkında olması, bu duyguları kabul etmesi ve ifade etmesi, başkalarının duygularını anlaması gibi davranışları içermektedir.
Mesleki Boyut: İşte ya da kariyerde kişisel memnuniyetle ilgili refahın tüm yönlerini kapsamaktadır. Burada işle ilgili anlam, amaç, kişisel değerler, ilgi alanları ve inançlar yansıtılmaktadır.
Entellektüel Boyut: Düşünmeyi teşvik eden zihinsel faaliyetler ile ilgili refahın tüm yönlerini kapsamaktadır. Bu boyut beyni aktif tutan birçok aktiviteyi içermektedir. Bununla birlikte farklı bakış açılarından bakmayı da barındırmaktadır.
Health (Sağlık), Wellness ve Wellbeing kavramları birbirleriyle karıştırılmaktadır. Wellness, sağlıklı yaşam, kişilerin davranış ve seçimleriyle şekillenen aktif bir süreçtir. Wellbeing fiziksel ve ruhsal anlamda iyi olma halidir. Hayatı olumlu algılama, mutlu olma, zihinsel olarak iyi hissetme, ilişkilerden memnuniyet duyma, güzel hissetme gibi yaşamdaki tüm duygu durumu olarak iyi olmayı içermektedir.[4] Health ise fiziksel bedenin hastalıktan arınmış olduğunu ifade etmektedir.[5]
